Onderzoeksresultaten
In de onderstaande video ziet u de presentatie van de resultaten van de ePOD studie tot nu toe. Deze presentatie werd gegeven tijdens de webinar voor deelnemers op 17 maart 2021. Inmiddels hebben we een nieuw telefoonnummer: 06-23325193.
“Het is de eerste keer dat is gekeken naar verschillen in het effect van Ritalin op de hersenen van volwassenen en kinderen”, zegt prof. Liesbeth Reneman, gespecialiseerd in onderzoek naar effecten van medicijnen op de hersenen. “Dit onderzoek was nodig omdat Ritalin vaak wordt voorgeschreven aan kinderen, terwijl de effecten op het dopaminesysteem in de hersenen vooral in volwassen proefdieren en mensen zijn onderzocht, bij wie het brein anders dan bij kinderen grotendeels is uitontwikkeld.”
Onderzoek en resultaten
In dit onderzoek keken we niet naar de effectiviteit van Ritalin (stofnaam methylfenidaat), maar naar de mogelijke langdurigere effecten op de hersenen. Ongeveer vijftig kinderen en vijftig volwassen met ADHD werden onderzocht. De helft hiervan kreeg een placebo, de andere helft Ritalin. Alle proefpersonen hadden nog niet eerder ADHD medicatie gebruikt. Uit de resultaten blijkt dat Ritalin in beide groepen zijn werk doet. De hersenen van kinderen, die nog in ontwikkeling zijn, reageren anders dan die van volwassenen. De doorbloeding in de hersenen in reactie op Ritalin, één week na het stoppen met de medicatie, was verhoogd; we vonden een verhoogde activiteit van het dopaminesysteem. Bij de kinderen die een placebopil kregen en bij de volwassenen zagen we geen verschil.
Daarnaast vonden we veranderingen in de hersenstructuur (grijze en witte stof) en verbeterde slaap bij kinderen die met Ritalin waren behandeld. Een voorbijgaand effect werd gevonden op vermindering van ADHD-klachten en verbeterde prestaties op neuropsychologische taken, in zowel kinderen en volwassenen, los van Ritalin behandeling.
Conclusie en vervolgonderzoek
Dit eerste onderzoek leert dat medicijnen in kinderen andere uitwerkingen lijken te hebben dan in volwassenen, omdat de hersenen nog in ontwikkeling zijn. Vooralsnog lijken de resultaten er op te wijzen dat kortdurende (4 maanden) behandeling met Ritalin tijdens de ontwikkeling een positief effect heeft. Dit weten we nog niet zeker, omdat we de effecten nog niet hebben vergeleken met mensen zonder ADHD. Ook weten we nog niet of deze effecten blijvend zijn en dus hoe lang ze aanhouden. Daarom starten we binnenkort met het laatste – en belangrijkste – deel van de ePOD studie. Dit is de belangrijkste meting, omdat de hersenen van de kinderen die eerder deelnamen nu volledig ontwikkeld zijn en we dus definitief te weten komen of de eerder gevonden effecten van Ritalin op de hersenontwikkeling blijvend zijn. Ook zullen we in deze laatste studie een groep volwassenen zonder ADHD meenemen. Meer informatie over de laatste ePOD studie en hoe u kunt deelnemen vindt u hier.
Publicaties
2022
- Effects of a single-dose methylphenidate challenge on resting-state functional connectivity in stimulant-treatment naive children and adults with ADHDAntonia Kaiser, Caroline Broeder, Jessica R. Cohen, Linda Douw, Liesbeth Reneman, Anouk Schrantee. (2022). Human Brain Mapping, 43(15), p. 4667-4675. https://doi.org/10.1148/radiol.2019182528
2021
- Effects of prolonged methylphenidate treatment on amygdala reactivity and connectivity: a randomized controlled trial in stimulant treatment-naive, male participants with ADHDAntonia Kaiser, Marco A Bottelier, Michiel B de Ruiter, Michelle M Solleveld, Hyke G H Tamminga, Cheima Bouziane, Hilde M Geurts, Ramon J L Lindauer, J J Sandra Kooij, Paul J Lucassen, Anouk Schrantee, Liesbeth Reneman. (2021). Psychoradiology, 1, 152-163. https://doi.org/10.1093/psyrad/kkab013
- Do effects of methylphenidate on cognitive performance last beyond treatment? A randomized placebo-controlled trial in boys and men with ADHDTamminga, H. G. H., Reneman, L., Schrantee, A., Bottelier, M. A., Bouziane, C., Geurts, H. M., Groenman, A. P. (2021) European Neuropsychopharmacology, 46, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.euroneuro.2021.02.002
2020
- Effects of 16 Weeks of Methylphenidate Treatment on Actigraph-Assessed Sleep Measures in Medication-Naive Children With ADHD.Solleveld, M. M., Schrantee, A., Baek, H. K., Bottelier, M. A., Tamminga, H. G. H., Bouziane, C., Bottelier, M. A., Bron, E. E., Mutsaerts, H. M. M. Zwinderman, A. H., Groote, I. R., Rombouts, S. A. R. B. Lindauer, R. J. L., Klein, S., Niessen, W. J., Opmeer, B. C., Boer, F., Lucassen, P. J., Andersen, S. L., Geurts, H. M., Reneman, L. (2020) Frontiers in Psychiatry, 11 , 1–9. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.00082
- Methylphenidate effects on cortical thickness in children and adults with attention-deficit/hyperactivity disorder: A randomized clinical trial.Walhovd, K. B., Amlien, I., Schrantee, A., Rohani, D. A., Groote, I., Bjørnerud, A., Fjell, A. M., Reneman, L. (2020).
American Journal of Neuroradiology ,41 (5), 758–765. https://doi.org/10.3174/AJNR.A6560
2019
- White matter by diffusion MRI following methylphenidate treatment: A randomized control trial in males with attention-deficit/hyperactivity disorder.Bouziane, C., Filatova, O. G., Schrantee, A., Caan, M. W. A., Vos, F. M., & Reneman, L. (2019). Radiology, 293(1), 186–192. https://doi.org/10.1148/radiol.2019182528
2018
- Long-term effects of stimulant exposure on cerebral blood flow response to methylphenidate and behavior in attention-deficit hyperactivity disorder.Schrantee, A., Bouziane, C., Bron, E. E., Klein, S., Bottelier, M. A., Kooij, J. J. S., Rombouts, S.A.R.B., Reneman, L. (2018). Brain Imaging and Behavior, 12(2), 402–410. https://doi.org/10.1007/s11682-017-9707-x
Bekijk artikel
2017
- Age-dependent, lasting effects of methylphenidate on the GABAergic system of ADHD patients.Solleveld, M. M., Schrantee, A., Puts, N. A. J., Reneman, L., & Lucassen, P. J. (2017). NeuroImage: Clinical, 15(June), 812–818. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2017.06.003
Bekijk artikel
- ADHD and maturation of brain white matter: A DTI study in medication naive children and adults.Bouziane, C., Caan, M. W. A., Tamminga, H. G. H., Schrantee, A., Bottelier, M. A., de Ruiter, M. B., … Reneman, L. (2017). NeuroImage: Clinical, 17, 53–59. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2017.09.026
Bekijk artikel
- Age-dependent effects of acute methylphenidate on amygdala reactivity in stimulant treatment-naive patients with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder.Bottelier, M. A., Schrantee, A., Ferguson, B., Tamminga, H. G. H., Bouziane, C., Kooij, J. J. S., … Reneman, L. (2017). Psychiatry Research – Neuroimaging, 269(November 2016), 36–42. https://doi.org/10.1016/j.pscychresns.2017.09.009
Bekijk artikel
- The age-dependent effects of a single-dose methylphenidate challenge on cerebral perfusion in patients with attention-deficit/hyperactivity disorder.Schrantee, A., Mutsaerts, H. J. M. M., Bouziane, C., Tamminga, H. G. H., Bottelier, M. A., & Reneman, L. (2017). NeuroImage: Clinical, 13, 123–129. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2016.11.021
2016
- Age-Dependent Effects of Methylphenidate on the Human Dopaminergic System in Young vs Adult Patients With Attention- Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized Clinical Trial.Schrantee, A., Tamminga, H. G. H., Bouziane, C., Marco, A., Bron, E. E., Mutsaerts, H. M. M., … Bascule, D. (2016). JAMA Psychiatry, 73(9), 955–962. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2016.1572.Age-Dependent
2014
- The effects of Psychotropic drugs On Developing brain (ePOD) study: Methods and design.Bottelier, M. A., Schouw, M. L. J., Klomp, A., Tamminga, H. G. H., Schrantee, A. G. M., Bouziane, C., … Reneman, L. (2014). BMC Psychiatry, 14(1). https://doi.org/10.1186/1471-244X-14-48
Bekijk artikel